منابع آزمون دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

منابع آزمون دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی 98

آزمون نیمه متمرکز دکتری سراسری سال 1397، همچون سال گذشته بصورت نیمه متمرکز و بصورت تخصصی برگزار خواهد شد. سهم آزمون کتبی 50 و سهم مصاحبه 50 درصد در نظر رفته شده است. بر طبق اطلاعیه سازمان سنجش سوالات آزمون از دروس پایه ای دوره کارشناسی و دروس تخصصی دوره کارشناسی ارشد طراحی خواهند شد.

 

بسته های آموزشی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

 

دروس عمومی  (ضریب 1): زبان عمومی- استعداد تحصیلی

 

دروس تخصصی (ضریب 4): روش تحقیق- جغرافیای روستایی- تکنیک ها و مدل های برنامه ریزی روستایی- نظریات توسعه روستایی

 

روش تحقیق در جغرافیا: یکی از پیش نیازهای اساسی هر تحقیق و پژوهشی، ناخت اصول و قواعد انجام آن می باشد و این موضوع در حوزه های طبیعی و اجتماعی اهمیت بیشتری دارد بالاخص اینکه مطالعات در سطح میدانی خواهد بود. با توجه به اهمیت فراوان روش تحقیق، یگی از دروس مهم در کنکور دکتری، روش تحقیق در جغرافیا می باشد. سرفصل های عمده این درس از یک اوصول خاصی پیروی می کند و عمدتا تمامی منابع و مراجع سعی می نمایند از این اصول پیروی نمایند در ادامه به معرفی برخی از منابع مهم اشاره می نمایم.

 

روش تحقیق: یکی از مهمترین رفرنس های که همواره تاکیدی زیادی بر آن شده است روش تحقیق در علوم انسانی دکتر حافظ نیا می باشد که در کتاب خود تمامی مطالب و سرفصل های مورد نیاز را گمجنده و می تواند به عنوان یک منبع بسیار خوب توصیه کرد. در آزمون دکتری 1396، بخش قابل توجهی از سوالات روش تحقیق از این رفرنس طراحی شده بود. از جمله سرفصل های بسیار مهم این کتاب می توان به فصول ابتدایی کتاب که شامل مفهوم وفلسفه روش تحقیق، ویژی های روش تحقیق، فرضیه و متغیرها و شیوه های نمونه یری اشاره کرد.

 

 روشهای تحقیق در جغرافیای انسانی، ترجمه دکتر محمد رضا رضوانی:  در آزمون دکتری 1396، تعداد چهار سوال از کتاب روش تحقیق در جغرافیای انسانی طراحی گردید که نشان دهنده اهمیت این کتاب هست. این کتاب در یازده فصل تدوین شده است که فصول هفت تا یازده بصورت تخصصی تر بر مباحث جغرافیای و مطالعات میدانی تاکید کرده است. مباحث همچون روش تحقیق در محیط اینترنت، اصول نقشه کشی و نقشه ها، و سیستم های اطلاعات جغرافیای از دیگر مباحث می باشد که در این کتاب به آن اشاره شده است.

 

روش تحقیق دلاور: این کتاب هم همواره جزو دروس بیسار مهم در آزمون های کارشناسی ارشد و دکتری بوده و بیشترین مباحث مهم این کتاب مقولات آماری و مباحث پایه ای تحقیق می باشد.

 

پردازش و تحلیل داده ها در تحقیقات اجتماعی – اقتصادی،. دکتر خلیل کلانتری:مسلما در انجام یک مطالعه موضوع تجزیه و تحلیل و استنباط داده ها از اهمیت بسیاری برخوردار است و دکتر خلیل کلانتری توانسته در اثر خود تمامی آزمون های لازم را با نگاهی جامع مورد کنکاش قرار دهد و منبع بسیار منابی برای تحلیل و استنباط داده ها می باشد و علاوه بر این فصل آخر کتاب جامعه شناسی روستایی که اختصاص به روش تحقیق دارد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

 

در حالت کلی باید گفت داوطلبان علاوه بر مطالعه منابع فوق بهتر است برخی از منابع تکمیلی دیگر که سعی شده در بسته به آن اشاره شده مطالعه شود و نکته مهم مطالعه سوالات روش تحقیق آزمون های دکتری سالهای قبل و کارشناسی ارشد می باشد که می تواند بسیار کاربردی باشد.

 

سرفصل ها: بررسی تفکرات تحقیق، دیدگاه ها و نظریه های مرتبط تحقیق( استقرایی، قیاسی،پوزیتیوسم)اصول روش تحقیق،شیوه های متداول تحقیق،جامعه و نمونه گیری، شاخص ها و متغیرها، فرضیات و آزمون های وابسته،ابزارهای مهم یک تحقیق،تقسیم بندی های علوم و شناخت ویژگی ها،انواع تحقیقات، پایایی و روایی پرسشنامه، ساختار پرسشنامه، طیف های مورد استفاده یک تحقیق، آزمون های توصیفی، ویژگی های آزمون های توصیفی و استنباطی، پیش نیازها و الزامات آزمون های پارامتری و ناپارامتری، ضریب همبستگی و رگرسیون، نظریه گراند تئوری و الزامات مورد نیاز 

 

آزمون های مرحله ای دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

 

جغرافیای روستایی: یکی از دورسی که به عنوان دروس پایه ای هر دانشجویی جغرافیایی بالاخص برای برنامه ریزان روستایی مطح است در جغرافیایی روستایی می باشد. با توجه به تنوع منابع در حوزه روستا و روستا شناسی به برخی از مهمترین منابع اشاره می کنیم

 

مبانی جغرافیای روستایی- عباس سعیدی: این منبع به دلیل جامع بودن و دربرگرفتن سرفصل ها مورد نیاز بسیار مهم می باشد و بهتر است داوطلب کلیه فصول کتاب را به طور کامل مورد مطالعه قرار دهد تا بتواند تسلط کافی داشته باشد.

 

جغرافیای روستایی ایران، حسن افراخته: کتاب جغرافیای روستایی ایران در ده فصل و در 250 صفحه توسط دکتر افراخته با همکاری انتشارات سمت در سال 1393 منتشر شده است. یکی از ویژگی های این کتاب بروز بودن مطالب و آمار در سالهای اخیر می باشد. از جمله مباحثی که در این کتاب بیشتر مورد تاکید می باشد مباحث ارتباطات و فناوری های نوین در مناطق روستایی و صنایع گردشری روستایی و رویکردهای اشتغالزایی و روابط روستا شهر می باشد.

 

جغرافیای روستایی (فرایندها، واکنش ها و تجربه های بازساخت روستایی)،  محمدرضا رضوانی: کتاب مذکر ترجمه اثر مایکل وودز می باشد که در سال 1390 توسط انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسیده است.  از مباحث عمده ای که می توان بیشتر به این کتاب اشاره کرد تجارب و الگوهای موفق ساخت روستایی و مولفه های موثر جغرافیای در روستاها کشورها اشاره کرد.

 

رتبه یک دکتری  جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

 

سرفصل ها: تعاریف متداول ده، آبادی و روستا،عوامل جغرافیای و محیطی موثر بر روستا،چشم انداز های جغرافیای در روستا، عوامل شکل گیری روستا، بافت های متداول روستایی،عنوان الگوهای روستایی ایران و جهان،ساختار طبیعی و اقلیم روستاها،ویژگی های اقتصادی و اجتماعی سکونتگاههای روستایی،شیوه های بهره برداری و نظام های متداول بهره برداری زراعی و غیر زراعی،مدل های متداول روستایی(مکان مرکزی،فون تونن و...)، رویکردهای اشتغال روستاییان، فناوری های نوین ارتباطات روستایی، مباحث کوچ نشینی و رمه گردانی

 

تکنیک های برنامه ریزی روستایی : یکی از دروس بسیار کاربردی که هم در آزمون کارشناسی ارشد و هم در دکتری 96 مورد تاکید قرار گرفته است، تکنیک ها و مدل های برنامه ریزی در روستا می باشد.منابع زیادی در خصوص برنامه ریزی روستایی وجود دارد که از جمله آنها می توان به منابع زیر اشاره کرد

 

مدل های کمی در برنامه ریزی منطقهای، شهری و روستایی خلیل کلانتری: یکی از اصلی ترین و در عین حال جامع ترین منبعی که می توان برای این درس معرفی کرد همین منبع می باشد که می تواند بسیار مفید باشد. این کتاب در یازده فصل توسط انتشارات فرهنگ صبا به چاپ رسیده است. از جمله سرفصل های این کتاب می توان به کاربرد gis  در مکان یابی جغرافیای، کاربرد تکنیک های سلسله مراتبی چند شاخصه همچون تاپسیس، تاکسونومی، AHP، تکنیک های ساماندهی فضا،کاربردهای تحلیل خوشه ای و توزیع فضایی،شاخص سازی و تکنیک های تحلیل منطقه ای اشاره کرد.

 

کاربرد روشهای تصمیم‌ گیری چندشاخصه در جغرافیا، مهدی پورطاهری: کتاب حاضر برای دانشجویان رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به عنوان منبع فرعی دروس «کارگاه برنامه‌ریزی روستایی»، «تحلیل مکانی فضایی مسائل توسعه روستایی» و «روشها و مدلهای مکان‌یابی روستایی» تدوین شده است. از جمله سرفصل های مهم این کتاب می توان به اصول تصمیم یری جغرافیای،چهارچوب و اصول تصمیم گیری چند شاخصه و روش های تحلیلی تصمیم گیری چند شاخصه فازی اشاره کرد.

 

در ضمن با توجه به اینکه ممکن است از مباحث برنامه ریزی هم سوال بدهند خواندن سرفصل های زیر ار کتب برنامه ریزی روستایی دکتر رضوانی و مطیعی لنگرودی توصیه می شود

 

 اهمیت روستا و برنامه ریزی،سیر تکاملی برنامه ریزی در ایران و جهان، مکاتب مختلف برنامه ریزی ،شاخص های مورد نیاز در برنامه ریزی روستایی، نظام های برنامه ریزی روستای،مدیریت توسعه روستایی، روش های رفع اختلاف مقیاس،چالش های برنامه ریزی روستایی، سلسله مراتب برنامه ریزی روستایی،برنامه ریزی فضایی در آمایش و توسعه مراحل طبقه بندی زمین و الگوهای متداول برنامه ریزی ، اشاره کرد.

 

دیدگاهها و نظریه های توسعه روستایی:

شناخت دیدگاه ها و اصول برنامه برنامه مستلزم شناخت دیدگاه ها و نظریه های توسعه روستایی می باشد و می توان به جرات گفت که اصلی ترین و مهمترین رفرنس این درس، کتاب دیدگاهها و نظریه های توسعه روستایی دکتر پاپلی یزدی، کتاب جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی در ایران بخش اول کتاب، اشاره کرد.

 

 سرفصل های مهم : اهمیت روستا و توسعه، توسعه روستایی،نظریه های تحول اجتماعی و روستاها،روند تحول پذیری سیر تاریخی توسعه روستایی،مکاتب، نظریه ها و ساختارهای توسعه روستایی،عوامل پیشبرنده و بازدارنده توسعه روستایی، سلسله مراتب و ساختار مدیریت و برنامه ریزی روستا اشاره کرد.

 

جمع بندی

در یک نگاه کلی می توان گفت اغلب دروس تعیین شده برای دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی در آزمون کارشناسی ارشد هم مورد تاکید قرار گرفته و جزو دروس امتحانی بوده است بنابر این به داوطلبین توصیه میشود علاوه بر منابع فوق، منابع تکمیلی دیگر هم تا حد امکان مطالعه و حتما سوالات سالهای اخیر دروس مرتبط که در آزمون کارشناسی ارشد و دکتری طراحی شده به دقت مطالعه شود.

 

 

رفرنس های دکتری 1397

روش تحقیق

-          روش تحقیق در علوم انسانی جافظ نیا ( مهم)

-          روش تحقیق در جغرافیای انسانی رضوانی (مهم)

-          جزوات روش تحقیق کیفی

-          روش تحقیق علی دلاور

-          پردازش و تحلیل داده ها در تحقیقات اجتماعی خلیل کلانتری (مهم)

 

جغرافیای روستایی

-          جغرافیای روستایی عباس سعیدی (مهم)

-          جغرافیای روستایی ایران حسن افراخته (مهم)

-         جغرافیای روستایی (فرایندها، واکنش ها و تجربه های بازساخت روستایی)،  محمدرضا رضوانی (مهم)

-          جغرافیای روستایی مهدوی

-          جزوه کوچ نشینی و رمه گردانی

 

 تکنیک های برنامه ریزی روستایی

-          مدل های کمی در برنامه ریزی روستایی  کلانتری (مهم)

-          روش های تصمیم گیری چند شاخصه پور طاهری (مهم)

 

-          برنامه ریزی روستایی مطیعی لنگرودی و رضوانی ( بیشتر مباحث مکانی و تحلیلی)

-          جزوات درس تکنیک های برنامه ریزی روستایی (دانشکاههای تهران و...)

 

 نظریات توسعه روستایی

-          دیدگاهها و نظریات توسعه روستایی  پاپلی یزدی و ابراهیمی (مهم)

-          جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتی ازکیا (مهم) بخش اول